Ngày đầu năm thường là dịp để cùng nhau ôn
diễn những phong tục tập quán và kể nhau nghe những câu chuyện
huyền thoại mà tổ tiên đă lưu truyền lại qua nhiều thế hệ. Đó chính
là di sản văn hóa thiêng liêng kết nên giềng mối cho cuộc sống của
cả một dân tộc. Và đó cũng là ánh sáng soi dẫn lịch sử, làm cương
thường chuẩn mực để đo lường, đáng giá thiện ác, tốt xấu trong sinh
hoạt hằng ngày của dân gian. Một trong những di sản quư giá thường
được nhắc đến trong những ngày đầu xuân mà qua đó nhân tính được
khai triển tuyệt vời là câu truyện Bánh Dày và Bánh Chưng.1
Trong lúc 21 hoàng tử theo lệnh Vua Hùng đua
nhau đi t́m những của ngon vật lạ — mà hôm nay là những ư hệ do trí
tưởng tượng vu vơ của những con người ngông cuồng bày vẽ ra để đánh
mất nhân tính — th́ chỉ có một ḿnh Lang Liệu biết lắng nghe tiếng
nói của Thần Nhân để tôn vinh và yêu mến những con người mà Trời ban
cho trước mắt. Con người linh ư vạn vật, con người hướng về Trời qua
biểu tượng bánh Dày h́nh tṛn, mở ra với Đất qua biểu tượng bánh
Chưng vuông, và nối kết với nhau qua ḷng Nhân muôn thủa là nhân
bánh nằm ở giữa. Con người với giá trị thiêng liêng, với phẩm giá
của tự do, con người bằng xương bằng thịt đó là cứu cánh của mọi
sinh hoạt, là đỉnh cao của mọi giá trị.
Tuy nhiên, những ngày đầu Xuân trong lịch sử
hiện đại của Việt Nam hôm nay cũng được nhắc đến bằng một bài học
đau thương không thể quên. Cách đây vừa đúng 40 năm, ngay chính vào
những giây phút thiêng liêng của ngày đầu Xuân năm Mậu Thân, từng
chục ngàn người dân vô tội đă bị thảm sát cách nầy hay cách khác bởi
bàn tay của chính đồng bào ḿnh. Và đáng kinh hoàng hơn nữa khi hành
vi giết chóc lại được biện minh bằng một ư hệ “nhân bản” thật xa lạ.
Hôm nay, 40 năm sau biến cố Tết Mậu Thân kinh
hoàng, khi mà những ư hệ “nhân bản” vu vơ đó đă không c̣n hấp lực
trong những vùng đất đă sinh thành ra chúng, khi bức tường Bá Linh ô
nhục và những trại tù cải tạo dă man đă được biến thành những dấu
tích lịch sử để nhắc nhở nhân loại về tội ác do chính bàn tay con
người, th́ Việt Nam vẫn khư khư tôn thờ chủ nghĩa phi nhân đó, và
vẫn chưa hiểu được âm hưởng của di sản thiêng liêng về Nhân tính mà
tổ tiên đă truyền lại qua những ẩn dụ của huyền thoại và phong tục
tập quán.
Một nén hương ḷng thắp lên cho những đồng bào
nạn nhân ngày đầu xuân Mậu Thân, và cầu xin cho di sản văn hóa
truyền thống dân tộc có ngày được rạng soi.
Định Hướng
|